Fen Lisesi nedir, ne değildir?  Fen Lisesi neye yarar? Mesela bilim üretir mi? Yoksa sadece ezberci bir nesil mi yetişir? Ülkemizin en seçkin öğrencilerini bünyesine alan resmi fen liselerinin ülke bilimine ne katkı sağladığını düşünmek gerekiyor.
OKS’de en yüksek puanları alan öğrencilerimiz buraları tercih etmektedir. Kayseri’nin en iyi öğrencileri, Edirne’nin en iyi öğrencileri, Adana’nın en iyi öğrencileri, Malatya’nın en iyi öğrencileri … bu okullarda.
Bu kadar seçkin öğrencinin bulunduğu kurumun ülke için bilim üretmesini ve buluşlar yapmasını beklemek velilerin ve ülkemiz insanının hakkıdır. Başarı sadece ezber ağırlıklı olan ÖSS (LYS) bazlı olmamalı. Yani fen lisesi demek ÖSS (LYS) demek midir? Şu denklemle bakılmamalı:

Fen Lisesi=ÖSS Şu denklem daha güzel: Fen Lisesi=ÖSS+Bilim+Buluş
Fen liselerinin TÜBİTAK Bilim Olimpiyatlarındaki başarısı nedir? Uluslararası Bilim Olimpiyatları’ndaki başarısı nedir? İstatistikler gösteriyor ki devlet liselerinin Ulusal Olimpiyatlardaki başarısı maalesef %27 civarındadır. Harika beyinlerden alabildiğimiz bu. Bir sorun var burda.
2007-2008-2009 yıllarında yapılan Ulusal Bilim Olimpiyatları’nda dağıtılan 354 madalyanın dağılımı şöyledir:
Özel okullar: 258
Devlet okulları: 96

Fen Liseleri Yönetmeliği ‘ne bakalım:

Fen Liselerinin Amacı
MADDE 6- Okul;
a) Zeka düzeyleri ile fen ve matematik alanlarındaki yetenekleri yüksek olan öğrencileri, matematik ve fen bilimleri alanında yüksek öğrenime hazırlamayı,
b) Matematik ve fen bilimleri alanlarında gereksinim duyulan üstün nitelikli bilim adamlarının yetiştirilmesine kaynaklık etmeyi,
c) Öğrencileri araştırmaya yöneltmeyi, bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile yeni buluşlara ilgi duyanların çalışacakları ortamı ve koşulları hazırlamayı,
d) Yeni teknolojileri kullanabilen, yeni bilgiler üretebilen ve projeler hazırlayabilen bireyler yetiştirmeyi,
e) Öğrencilerin bilimsel araştırma yapmalarına, bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izlemelerine yardımcı olacak şekilde yabancı dilde iyi yetişmelerini sağlamayı
amaçlar.

Proje ve Seminer Çalışmaları
MADDE 16- Her öğrencinin öğrenimi süresince bireysel veya grup hâlinde matematik ve fen bilimleri grubu derslerinin en az birinden proje çalışmasına katılması zorunludur. Projeler puanla değerlendirilir ve teslim edildiği dönemin notuna doğrudan etki ettirilir. (23/12/2006-26385 RG.)
Yurt içi ve yurt dışı proje çalışmalarına ya da yarışmalara katılması okul yönetimince uygun bulunan öğrenciler, öğretmenlerinin sorumluluğunda bu çalışmalara katılır ve bu sürelerde izinli sayılırlar.
Seminer çalışmaları, öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine göre bireysel ya da grup halinde öğretmen gözetiminde serbestçe yaptıkları çalışmalardır. Bu çalışmalar okulun haftalık ders çizelgesinde gösterilir. Bu saatlerde, özellikle son sınıflar için; Bilim Danışma Grubu veya okulun öğretmen kadrosundan sağlanacak konuşmacılar aracılığıyla okulun amaçlarına uygun konferanslar da düzenlenebilir. Okul yönetimi haftalık seminer saatlerinde öğretmen durumlarına göre değişiklik yapabilir.
Seminer ve proje çalışmalarında öğrencilerin laboratuar, kitaplık, spor salonu ve konferans salonu gibi olanaklardan en verimli şekilde yararlanmaları için okul yönetimi gerekli önlemleri alır. ***   

   Yönetmelikte konumuzla alakalı olarak geçen kelimeleri tekrar yazalım:
“bilim adamlarının yetiştirilmesi”
“bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile yeni buluşlar”
“Yeni teknolojileri kullanabilen, yeni bilgiler üretebilen ve projeler hazırlayabilen”
“Yurt içi ve yurt dışı proje çalışmalarına ya da yarışmalara katılması”    Fen liselerinin kuruluş amacıyla, elde edilen sonuç uyuşmuyor.
Bilim milli takımlarının nerdeyse tamamının özel okullardan oluşması ise devlet okulları için hiç de olumlu bir görüntü vermemektedir.
Sivas Fen Lisesi, Gaziantep Fen Lisesi, Antalya Fen Lisesi’sinin ve diğerlerinin de isimlerini olimpiyat listesinde görmek istiyoruz.
Bu eleştirilerimizi lütfen olumlu eleştiri olarak değerlendiriniz. Devletimizin okullarının da en az özel okullar kadar başarılı olmasını istiyoruz. Milli Eğitim Bakanlığı’nın Fen Liseleri’ne araştırma-geliştirme için ciddi boyutlarda bütçe ayırması gerektiğini de vurgulayalım.

Konunun bir başka boyutu insani ve sosyal yönü. Gençlerimizin şımarık, bencil, kibirli ve a-sosyal bireyler olarak yetişmesidir.

Belirttiğimiz konular genel değerlendirmedir, bilimsel ve insani çalışmalarda başarılı olan okullarımızı tebrik ederiz.   

Efkan Doğan 

Ulusal ve Uluslararası Bilim Olimpiyatları istatistiklerine buradan bakabilirsiniz: